‘Youra en het XXste konvooi’ – Wouter Polspoel & Herman Van Campenhout

Het waargebeurde verhaal over Youra, een Roemeense Jood die geneeskunde studeert in België wanneer de tweede wereldoorlog uitbreekt. Hij houdt zich niet aan de regels die de bezetter heeft gesteld en zet zijn eerste stappen binnen het verzet. Hij droomt van een grote reddingsactie voor de Joodse mensen die met treinen worden afgevoerd naar Auschwitz. Kan hij zijn droom uit laten komen? En wordt het dan geen nachtmerrie?

Wanneer je vaker mijn recensies leest bij Perfecte Buren, is het bekend dat ik een grote interesse en fascinatie heb voor boeken die zich afspelen in de Tweede Wereldoorlog. Vijfenzeventig jaar na D-day zijn we nog nauwelijks in staat om gebeurtenissen uit eerste hand te verkrijgen. De meeste mensen die nu leven in Vlaanderen en Nederland hebben slechts vrede gekend. De vastgelegde getuigenissen van de mensen van toen, houden een van de meest zwarte periodes uit onze wereldgeschiedenis levend. Dit geldt voor volwassenen en meer nog voor de jeugd. Hoewel de jeugd van nu ook opgroeit samen met vluchtelingen uit landen waar oorlog en vervolging helaas nog altijd aan de orde van de dag zijn, is het een groot goed om vrijheid niet als een vanzelfsprekendheid te ervaren.

Het boek dat ik in handen krijg van dit kersverse schrijversduo is in twee opzichten opvallend te noemen. Het ziet er enerzijds prachtig uit. Een omslagfoto die zo als filmaffiche kan dienen voor een internationale Blockbuster-film trekt in positieve zin de aandacht. Anderzijds schrik ik enigszins van de dikte van het boek. Met honderd drieëntwintig bladzijden komt het niet tegemoet aan mijn verwachtingen. Maar het gaat om de kwaliteit, troost ik mijzelf. En niet om de omvang.

In het voorwoord staat dat de auteurs de vrijheid hebben genomen om de waargebeurde feiten aan te vullen met fictieve elementen. Ik vind het persoonlijk lastig het onderscheid te maken tijdens het lezen. En bemerk dat ik hoofdzakelijk op zoek ben naar de feiten. Het voorwoord verwijst daarnaast naar een boek dat als bron heeft gefungeerd voor dit verhaal. Het is een boek uit 2012 met de titel Het XXste transport naar Auschwitz, geschreven door Marc Michiels & Mark Van den Wijngaert, uitgegeven door Manteau. Hoewel ik dat boek niet gelezen heb, kan ik hierover veel op Internet terugvinden.

Omdat het verhaal gebaseerd is op een van de meest beroemde verzetsacties uit de Vlaamse historie gaat er middels internet een wereld voor mij open. Ik check de gegevens uit het verhaal op authenticiteit en ben vele malen blij verrast. Polspoel en Van Campenhout hebben zich uitstekend voorbereid. Zelfs de buitentemperatuur, de tijden waarop de zon ondergaat en de Pesach zijn correct opgenomen. Daarnaast zijn het prima vertellers. De personages krijgen naast de beschreven uiterlijke kenmerken ook een grove karakterschets meegeleverd. En dat zorgt voor een verbinding tussen mij als lezer met een aantal belangrijke personages. Ze worden tot leven gewekt. De onzekerheid en wanhoop van de oorlogstijd wordt ook goed overgebracht waardoor het verhaal aan kracht wint.

Andere momenten ogen slordig. Een uiteenzetting over Erev Pesach is nagenoeg identiek te vinden in zowel hoofdstuk zeven als acht. Wellicht werden de verhaallijnen die per hoofdstuk wisselen, onder beide auteurs verdeeld. Het verhaal bevat ook onwaarschijnlijkheden zoals: ‘De dag was wel met hoopgevend nieuws begonnen. In Warschau was er diezelfde ochtend in het joodse getto een opstand uitgebroken tegen de Duitsers’. Ik vraag mij af of het met de communicatiemiddelen en lijnen van toen, haalbaar was om dat nieuws diezelfde ochtend in België onder de Joodse bevolking beschikbaar te hebben. Erg ongelukkig vond ik de volgende zinnen: ‘Op 17 december hoorden we dan weer heel onheilspellende berichten over massale afslachting van joden in concentratiekampen in het oosten. Dat nieuws had er bij ons stevig op ingehakt. En zo ging het leven zijn gangetje’. Dat brengt mij bij mijn eindoordeel en conclusie

Youra en het XXste konvooi is een boek met een groots onderwerp. Er kunnen nooit genoeg boeken zijn die verhalen over hoe mensen hun angst opzij konden zetten om anderen te redden en onbaatzuchtig hun eigen leven op het spel zetten. Een mooi stuk bewustwording voor de jong volwassenen van tegenwoordig, die veelal op zichzelf gericht zijn.

De vrijheid die de auteurs zichzelf hebben gegund in het voorwoord om fictieve gebeurtenissen toe te voegen, vind ik te weinig qua uitwerking. Het verhaal had meer woorden en inhoud verdiend. Nu is het kort, dat was op voorhand duidelijk, en bovenal ook uitermate beknopt. Een ideaal boek voor de leeshuiverige jongeren. Het is aantrekkelijk dun. Voor de lezers die graag meer weten over deze heldendaad en de periode ervoor en erna; zij vinden vermoedelijk meer in het genoemde boek waar ook de auteurs veel informatie vonden.

Ik geef Youra en het XXste konvooi twee sterren. Ik ben wel nieuwsgierig naar het volgende boek van beide auteurs waarin zij vertellen over de tunnelgravers in de Eerste Wereldoorlog.

Peter
Perfecte Buren

Mijn persoonlijke songtekst
‘Daar was het oosten
Daar gingen ze heen
Verder dan een trein kan reizen
Naar de hemel
Door de hel’
(Stef Bos – Hier vertrok de trein)

Genre: Young adult
Uitgeverij: Kramat
ISBN: 9789462421042
Uitvoering: paperback
Aantal pagina’s: 123
Verschijningsdatum: 15 juli 2019

Met grote dank aan Uitgeverij Kramat voor het recensie-exemplaar.