Julie Cohen heeft met Louis & Louise een roman proberen te schrijven met als hoofdthema gender. De citaten voor in het boek van Virginia Woolf’s Orlando “Orlando was een vrouw geworden – dat valt niet te ontkennen. Maar in elk ander opzicht bleef Orlando precies wie hij altijd was. De geslachtsverandering, al veranderde die hun toekomst, veranderde totaal niet wie zij waren. Hun gezichten, zoals hun portretten bewijzen, bleven praktisch hetzelfde” en Naomi Alderman’s The Power “Gender is een omhulsel. Wat is een man? Wat een vrouw niet is. Wat is een vrouw? Wat een man niet is. Tik ertegen en het blijkt hol. Kijk onder de omhulsels: je zult het er niet vinden”.

De invalshoek die ze gebruikt is bijzonder en intrigerend. Ze laat Peggy Alder, vrouw van Irving Alder, een baby baren in september 1978. Vanuit deze baby genaamd Lou laat ze lezer zien hoe het leven eruit had gezien als Lou, een meisje genaamd Louise, of een jongen, genaamd Louis was geweest. Zouden de verwachtingen van de ouders hetzelfde zijn, zouden de keuzes die Lou maakt dezelfde zijn, zou het karakter verschillen, zou de seksuele voorkeur anders zijn?

Een thema dat uitermate actueel is. We leven in een tijd waar gender, gender neutrale, transgender, lqbtqi+-vraagstukken regelmatig het nieuws behalen. Vraagstukken die vaak veel vragen oproepen, zoals het verschil tussen geslacht en gender. Ondanks dat Lou in het verhaal een cis-gender binair persoon (iemand die zich identificeert met zijn geboortegeslacht en ook zichzelf ook zo voelt) heeft ze naar eigen zeggen geprobeerd om het verhaal ook herkenbaar te maken voor trans-, non-binaire-, gender-queerpersonen en panseksuelen.

Julie Cohen werkt dit idee mooi uit. Na de geboorte in 1978 springt ze naar 2010. Lou is inmiddels volwassen en keert terug naar Casablanca, omdat haar moeder Peggy ongeneeslijk ziek is en niet lang meer te leven heeft. Ze neemt ons mee of aan de hand van Louis of Louise. Dit doet ze door de situaties te vertellen vanuit het standpunt van Louis of Louise. We leren Lou kennen als Louis/Louise in de kindertijd en als volwassene. Ze laat zien hoe hun levens zijn verlopen. Zijn de dromen die Lou als kind had, vertrekken uit Casablanca naar New York en schrijver worden, uitgekomen voor beide, een van beide of geen van beide. Wat voor invloed heeft gendergericht opvoeden op hun gedachten, het vormen van hun identiteit? Julie Cohen zet prachtige personages neer, die ieder worstelen met hun problemen, die eigenlijk niet veel tot niet van elkaar verschillen. De zoektocht naar hun eigen identiteit, seksuele voorkeur, passies zijn een proces die eenieder doormaakt ongeacht hun geslacht en gender. Ze weet de sfeer uit herinneringen van Lou die lopen van de eind jaren ’70 tot en met halverwege de negentiger jaren goed weer te geven. Als een kind dat zelf in deze periode is opgegroeid en opgevoed was een hoop herkenbaar.

Haar schrijfstijl is prettig, leest gemakkelijk, maar door de aangesneden problematiek en de overige maatschappelijke thema’s die in het verhaal verwerkt zijn, zoals kloof arm-rijk, arbeiders fabriek-eigenaren fabriek, status, bruggenbouwen, normen en waarden, aanpassen maatschappij, anders zijn c.q. afwijken van wat de maatschappij als normaal ziet, is het zeker een boek dat je tot nadenken stemt.

Als moeder van een transzoon was ik dan ook heel benieuwd of ik het verhaal van Lou herkenbaar zou vinden. Daar zat hem uiteindelijk de crux. Aan de ene kant was het herkenbaar op het gebied van wat de maatschappij verwacht. Dat je niet te veel mag afwijken, en dat er behoorlijk vanuit bepaalde patronen gedacht wordt. Dat er voor jongens andere normen en verwachtingen zijn dan voor meisjes en zeker nog in de jeugdjaren van Lou. Aan de andere kant is de interne worsteling die een transgenderpersoon heeft meer dan een worsteling op gebied van identiteit. De dysforie (onvrede met het uiterlijke geslacht) is van een heel andere notie dan voldoen aan het jongens/meisjesverwachtingspatroon, zover ik dit meekrijg van mijn zoon en andere transgenderpersonen en hun zoektocht naar hun seksualiteit is daardoor misschien wel complexer, want hoe kan je bepalen wat je seksuele voorkeur is en of je er kan van genieten als jouw lichaam voor jou (nog) niet jouw lichaam is. Of het voor hen daardoor een volledig herkenbaar verhaal is, daar twijfel ik aan.

Desalniettemin heeft Julie Cohen met Louis & Louise een mooi, ontroerend en goed in elkaar gezet verhaal geschreven en dat zeker stof tot nadenken geeft. Tot slot nog een minpuntje. Het verhaal eindigt in 2011, maar alleen vanuit Louis zijn oogpunt. Graag had ik ook nog vanuit Louise gezien hoe zij ervoor stond in 2011. Louis & Louise krijgt van mij 4*

Lisette Woest-Appeldoorn
Gast recensent Perfecte Buren

Genre: literaire roman
Uitgever: De Fontein
ISBN: 9789026149023
Uitvoering: paperback
Aantal pagina’s: 335
Uitgave: januari 2020

Hartelijk dank aan Uitgeverij De Fontein voor het beschikbaar stellen van het recensieboek.