Jackie’s lampje 5 … Mannenliteratuur en wijvenboekies
Ja, dat verschil is er nou eenmaal. Hoe bizar het ook klinkt als ik het zo opschrijf: het verschil bestaat en de scheidslijn tussen beiden wordt, natuurlijk met name door de mannen, strak gehandhaafd. Vrouwen kan het geloof ik allemaal niet zo bar veel schelen als een man een typisch wijvenboekie zou lezen, maar mannen moeten natuurlijk wel in de gaten houden of ze niet ‘tainted by association’ raken. Want, en dat is natuurlijk het onderliggende principe, alles wat ook maar enigszins te maken heeft met vrouwen is per definitie minder cool, minder echt en minder serieus te nemen dat alles wat bij mannen hoort. Ook in de letteren.
Ik vind dat natuurlijk klinkklare onzin: ik vind dat een goed verhaal een goed verhaal is, of het nu over invasies door buitenaardse wezens gaat, over bloederige seriemoorden, over vampiers en weerwolven, over sport, techniek, liefde, verdrietige kindertjes in oorlogssituaties of vrouwen(on)rechten. Ik noem maar wat. Als het goed verteld is, dan raak je geboeid en dan lees je door tot het uit is. Meer is er eigenlijk niet over te zeggen.
Toch is mijn mening vrij utopisch, en op dat harde feit werd mijn neus onvrijwillig nog maar weer eens gedrukt toen ik tot mijn verrassing een review voor mijn laatste boek De meisjesmagneet aantrof op Goodreads, geschreven door, tromgeroffel, een man! Dat komt natuurlijk niet vaak voor, want allereerst ben ik een vrouwelijke auteur en ten tweede zit er in mijn boeken over het algemeen een forse schep liefde. Wijvenboekies dus; je ziet dat overigens ook al van kilometers afstand aan de gezellige, zepige kleurtjes van de omslagen. Er staat ook nog altijd een springend vrouwtje op, voor het geval je als man nog twijfelde over de inherente boodschap van het kleurenschema. Ik denk dat de mannelijke lezers van mijn schrijvelarij op één hand te tellen zijn, en die gedachte wordt ogenblikkelijk bevestigd als ik de demografische stats van mijn Facebookpagina in ogenschouw neem. Mannen: 2%.
Toch, dus, een review van een man. Wonderbaarlijk. Twee sterren slechts, want uit de review bleek al snel dat de betreffende man zich enigszins onder valse voorwendselen het boek in gelokt voelde. Het boek had een man als hoofdpersoon en het ging ook nog eens over een metalband. Op het eerste oog leek dat toch wel iets waar een man zich zonder al te veel gevaar aan zou moeten kunnen wagen, misschien zelfs wel ondanks het zepige omslag. Maar tijdens het lezen ontpopte het boek zich toch keer op keer als echt wijvenboekie, zo betoogde de mannelijke reviewer: alles was veel te zoet, de seks was te liefdevol, de mannelijke hoofdpersoon een te respectvolle minnaar. Er was natuurlijk veel en veel te weinig ruimte gemaakt voor het tot op het bot uitwerken van de persoonlijke ellende van de verschillende andere personages in het boek, en het tempo waarin de hoofdpersoon — in ieder geval aan de buitenkant — van nette jongen opschuift naar woeste metalhead was ongeloofwaardig hoog. En dan natuurlijk nog de coup de grace: aan het eind komt het goed en valt de mannelijke hoofdpersoon juichend in de armen van het meisje op wie hij het hele boek al stikverliefd is, en dát is toch wel zo schandalig bouquetreeks dat de reviewer het boek nog net niet rillend van zich af heeft geworpen.
Waarom dan toch nog die schoorvoetende twee sterren? Nou, het verhaal is verrassend genoeg niet slecht, het heeft vaart en een opbouw die klopt. Het is zelfs nergens saai of langdradig, moet je nagaan. En tot mijn verrassing staat er ook nog een daadwerkelijk compliment in de review: namen en gebeurtenissen zijn ‘leuk bedacht en hier en daar zelfs bijzonder origineel en actueel te noemen.’ Poeh. Wie had dat ooit durven dromen.
Het vermakelijke voor mij is natuurlijk: deze review, juist bij dit boek! Dit boek, dat vergeleken wat ervoor was verschenen een stuk minder zoetsappig was, een stuk rauwer, een stuk meer zelfkant-van-de-samenleving. Vrouwelijke lezers hebben dat ook wel degelijk gemerkt, en niet allemaal vonden ze het even mooi. Te ruw, er werd teveel lelijke woorden in gebruikt, er zat teveel (trouweloze) seks in. Niks geen zoetsappigheid: ik heb bijna straf gekregen voor het feit dat het te naar, te harsh was voor your average feelgood.
Maar niet voor de mannelijke reviewer, dus. Die vond het blijkbaar nog lang niet naar genoeg. Zou dat nou ook de reden zijn waarom veel van de fictie die wij heden ten dage tot literatuur bestempelen zoveel narigheid en ellende bevat? Noem mij één recent tot officiële literatuur bestempeld boek waarvan je echt, welgemeend blij en gelukkig bent geworden in je hartje en ik spring een gat in de lucht. Want laten we wel wezen: bij de Nederlandsche Literatuur Die Zichzelf Serieus neemt gaat het over het algemeen over narigheid en ellende, en zijn het toch nog steeds voornamelijk de mannen die driftig met scepters in de rondte zwaaien. Niet alleen bij het schrijven van die boeken (op zich een bewonderenswaardig feit dat zo onder de bij mannen verrassende noemer “multitaksen” zou kunnen); maar ook bij het selecteren en uitgeven ervan.
Natuurlijk zijn er ook stapels vrouwen die prachtige boeken schrijven die heus wel literair mogen heten, en zijn er ook vrouwelijke uitgevers die die boeken uitgeven, maar ik krijg toch steeds opnieuw de niet te onderdrukken indruk dat de onderliggende parameters van dit speelveld strak in de hand worden gehouden door de mannelijke helft van de samenleving.
Misschien is het iemand al eens eerder opgevallen, ik heb er geloof ik in eerdere lampjes ook al eens over zitten zaniken, maar ik heb toch zo’n hekel aan dit soort ongelijkheid! Aan al die extra lading die allerlei dingen ongevraagd meekrijgen, omdat ze al even ongevraagd ingezet worden om een scheidslijn in stand te houden waarvan het eigenlijk maar de vraag is of iemand er nou zo gelukkig van wordt, maar die er wel voor zorgt dat we van alles en nogwat niet waardevrij op z’n merites kunnen beoordelen. De vooroordelen vliegen je om de oren. Wanneer houden we daar nou toch eens mee op?
Wanneer gaan we nou gewoon lekker lezen, en genieten van een verhaal, zonder al die malligheid?
—
Jackie-O
edit by day, rock by night
