‘Mijn Italiaanse moeder’ – Violet Leroy

Gepubliceerd 20 februari 2019

Genre: roman

Uitgever: De Kring

ISBN: 9789462971141

Uitvoering: paperback

Aantal pagina’s: 286

Uitgave: oktober 2018

Dank aan Violet Leroy en
Uitgeverij De Kring voor het beschikbaar stellen van dit recensie-exemplaar.

September 1945. Anna is bijna vier jaar en woont met
haar moeder in Amsterdam. Ze is een slim meisje, maar eenzaam. In de
nadagen van de oorlog is ze zich al op jonge leeftijd bewust van het feit dat
haar leventje anders is dan dat van haar leeftijdgenootjes. Anna mag niet
buiten spelen, haar vader is al lange tijd niet thuis en moeder is daar erg
vaag over. Anna mist haar vader, maar krijgt van moeder geen duidelijkheid waar
hij is en wanneer hij weer thuis komt, het heeft in ieder geval met de oorlog te maken. Anna heeft veel fantasie en haalt zich van
alles in haar hoofd. Het enige gezelschap dat ze heeft, buiten haar
overbezorgde moeder, is Beer. Deze knuffel heeft ze cadeau gekregen van dokter
Hertog, de enige persoon die weleens over de vloer komt bij moeder en dochter.

Anna groeit op en blijft zich bewust van haar ‘anders
dan anders’ gezin. Moeder vindt alles en iedereen te min of ongepast. Tijden lijken eindelijk ten goede te keren wanneer Anna naar school mag. Al snel blijkt ze een goede leerling, Anna leert snel en ze
absorbeert kennis als een spons. Ze is zeven jaar wanneer moeder het in haar
hoofd krijgt dat het de hoogste tijd is dat ze haar dochter moet leren zich als
een dame te gedragen en geeft ‘wijze lessen’. De etiquette is volgens moeder hard nodig, ze projecteert haar eigen gemiste kansen op Anna. Een toekomst voor Anna als
diplomatenvrouw is het doel want moeder leeft alleen maar voor aanzien en
status. Anna
vindt deze lessen vreselijk maar er is geen ontkomen aan.

Mijn Italiaanse moeder begint met een proloog in 1968 vanuit het perspectief
van een volwassen Anna. Ze kijkt terug op haar jeugd en haar herinneringen gaan
dus terug naar nét voor haar vierde verjaardag. De vragen rondom de afwezigheid van vader, de roddels waarmee ze te maken krijgt, het waarom haar moeder is zoals
ze is zijn dingen die haar niet loslaten. Ze lijkt te vluchten in haar fantasie die er uiteindelijk zorgt dat het leven voor haar verdraagzamer
wordt. Wat nu realiteit is en wat niet wordt gaandeweg, meestal, duidelijk.

De auteur weet met overtuiging een aannemelijke, naoorlogse sfeer te
scheppen in Huize Harper. Omdat het verhaal vanuit het perspectief van Anna is
geschreven heb je in het begin te maken met een kinderlijke kijk op het leven.
Dat is consequent doorgevoerd en daarmee doet de beleving door de ogen van Anna
oprecht aan. Echter gebeurt dat soms té nadrukkelijk, zoals in het benoemen van haar ouders
als pappie en mammie, ik ben gestopt met tellen maar dat werd op een bepaald
moment echt vervelend. Wanneer iets continu wordt herhaald leest dat gewoon niet prettig, bovendien is het overdreven kinderachtig. Vooral
naarmate de leeftijd van Anna vordert is dat niet meer realistisch. De auteur maakt sowieso veel gebruik van
verkleinwoordjes en laat Anna veelvuldig rijmen, in het begin is dat schattig maar ook dat gaat storen. Het zijn details, maar wel opvallende.

Het verhaal wekt vooral medelijden op met Anna. Haar
moeder is volledig doorgeslagen in haar missie. Het gebrek aan affectie, de hardheid en de manier waarop ze met Anna omgaat, die ze nooit bij naam noemt maar altijd als ‘kind’ betiteld, zorgt dat je totaal geen sympathie voor moeder kan opbrengen. Ze slaat volledig door in haar eisenpakket en beschermingsdrang. Maar ook vader Harper laat belangrijke steken vallen. Anna ervaart het zelf ook, zelfs Beer heeft gelijk
wanneer hij hem een slapjanus noemt. De wisselwerking tussen Beer en Anna is
met momenten heel aandoenlijk maar ook daar verloor het verhaal aan geloofwaardigheid
naarmate Anna ouder werd. Om het geheel te relativeren denk ik dan maar dan het
grappig is bedoeld. Er gebeuren dingen, bijvoorbeeld in Italië aan het
strand, die echt wel leuk waren. Op die momenten vertederde en vermaakte
het verhaal me dan weer prima. De auteur blijkt spitsvondig en heeft zowel qua
dialogen als Anna’s gedachten leuke stukken geschreven.

Ik vind dit boek moeilijk te beoordelen. De
schrijfstijl van Violet Leroy is vlot en helder. Het verhaal is qua tijdlijn goed opgebouwd en het is mooi om te lezen hoe Anna’s leven zich ontwikkelt
en hoe sterk ze feitelijk is. Toch mis ik zaken. Ik had het verhaal rond vader graag verder uitgediept gezien en waarom is moeder zoals ze is? Er worden
kleine dingen aangedragen maar verder wordt daar niets mee gedaan. Afgaande op
Anna is het onmogelijk om maar enige positieve gevoelens voor haar ouders te
koesteren. In die
optiek heeft de auteur overtuigend geschreven, je hebt een oprecht hekel
aan moeder Harper en vader komt over het algemeen niet veel beter uit de bus.
Met Anna heb je vooral alleen maar medelijden. Er is bijna continu sprake van
harteloosheid, overheersing en spanning in het gezin. De verhaallijn over Anna
is niet onaardig en met vlagen zelfs innemend, het is knap van haar dat ze haar
jeugd mentaal heeft overleefd en een eigen draai aan alles weet te geven. Volgens de flaptekst is het verhaal deels gebaseerd op
ware gebeurtenissen. Ik hoop van harte dat moeder en vader Harper fictie zijn.

Conclusie is dat Mijn Italiaanse moeder een schrijnend verhaal is maar
het kent dus ook meerdere minpunten. Het is gemiddeld genomen geen boek dat me
omver heeft geblazen of dat bij me blijft. Toch is er iets aan dit boek dat
fascineert, het zal de combinatie zijn van de emotionele factoren die spelen.
Niets is zo intrigerend als de psyche van de (fictieve)mens.

Alles bij elkaar opgeteld kom ik niet verder dan 2,5
ster voor deze roman, net geen voldoende dus. Ondanks dat ben ik wel
nieuwsgierig naar de vorige boeken van Violet Leroy, haar schrijven heeft iets.
Mijn Italiaanse moeder zal waarschijnlijk niet mijn soort verhaal zijn?
Zelf lezen is dus het advies.

Patrice – Team De Perfecte Buren