‘De verloren kinderen’ – Diney Costeloe

Gepubliceerd 23 mei 2018

Genre:
(oorlogs)roman

Uitgever:
De Fontein

ISBN:
9789026140631

Uitvoering:
paperback

Aantal
pagina’s: 496

Uitgave:
december 2017

Dank aan
Uitgeverij De Fontein voor het beschikbaar stellen van dit recensie-exemplaar.

Belcaster 1948. Rita van negen en haar zusje Rosie van
vijf wonen samen met hun moeder Mavis in een arbeiderswoning. Hun vader is niet
meer teruggekomen uit de oorlog en Mavis heeft het moeilijk om de eindjes aan
elkaar te knopen als alleenstaande moeder. Een paar maanden geleden heeft ze
kennisgemaakt met Jimmy Randall en ze ziet in hem haar ticket naar
maatschappelijk aanzien en veiligheid. Ondanks dat ze al snel kennismaakt met
zijn wispelturige karakter
accepteert ze dat wel. Zelfs zijn onredelijke eis t.a.v. Rita en Rosie neemt ze
serieus in overweging. Want wat moet ze anders? Wanneer zich een onverwachte
wending in hun leven voordoet ziet Mavis helemaal geen andere mogelijkheid
meer. Het felle protest van haar moeder, de oma van de meisjes, en van Rita
zelf doen haar niet veranderen van haar beslissing. Ze ziet geen andere
oplossing in deze situatie en op deze manier doet ze het beste voor iedereen,
toch? En daarbij, is het maar tijdelijk daar is Mavis heilig van overtuigd.

Mavis komt via de voogdijraad in contact op met de
welgestelde zakenvrouw Emily Vanstone die voor de oorlog was gestart met de
liefdadigheidsinstelling EVER-care. Opgericht met de achterliggende gedachte
dat met een christelijke inslag
meisjes uit arme en disfunctionele gezinnen ‘te redden zijn’ neemt EVER-care de
zorg van Rita en Rosie over. Mavis weet alleen niet precies wat ze nu heeft
getekend. Maar het is al te laat, ondanks protesten van oma en Rita zijn ze nu
overgeleverd aan dit tehuis. Oma doet wat ze kan maar het mag niet baten. Het
gaat zelfs zo ver dat de meisjes ineens niet meer te vinden zijn. Oma wanhopig,
Rita opstandig en wanhopig, Rosie die zich steeds verder in zichzelf
terugtrekt, een klok die genadeloos doortikt. De jaren vliegen voorbij, de meisjes
worden ouder. Wat staat hen nog allemaal te wachten en zal Mavis ooit inzien
wat haar keuzes teweeg hebben gebracht?

Wat vooral bijblijft van dit schrijnende verhaal is de
rol van de onderdrukte vrouw, jong en oud. Mavis is daar een goed voorbeeld van.
Overtuigd dat een man nodig is om een vrouw met aanzien te kunnen zijn, dat er
geen schande van je wordt gesproken. En hoeveel belang hecht je daaraan? Is dat
‘aanzien’ belangrijker dan je kinderen? Een moeilijke vraag en een beslissing
die een wrange smaak nalaat. Het is daardoor moeilijk om sympathie te koesteren
voor Mavis, terwijl ze het echt niet gemakkelijk heeft. Ze is naïef en
makkelijk te beïnvloeden. Het overgrote medelijden is er voor de meisjes maar
ook voor oma. Hun liefde en wanhoop zijn tergend en grijpen je tijdens het
lezen behoorlijk bij de strot. Het is haast onvoorstelbaar wat zij meemaken. De
auteur heeft die emoties levensecht verwoord.

Laurel House en Laurel Farm, de locaties waar de meisjes terechtkomen, zijn
geen onbekende initiatieven in het naoorlogse Europa. Er zijn meerdere verhalen
bekend waar kinderen in een vervangend tehuis werden opgevangen. Wezen, maar
ook net als in dit verhaal, kinderen die niet meer bij hun ouders of familie
kunnen blijven. De vorm waarin dit verhaal is gegoten is indrukwekkend en heel
aannemelijk. De rol van de verzorgenden is tenenkrommend en je hebt echt
oprecht met de meisjes te doen. De veerkracht die Rita en Rose tonen is
indrukwekkend. Het zorgt voor een verhaal dat je niet kan wegleggen, je hart
huilt met hen mee en je boosheid en frustratie steekt geregeld de kop op. In
plaats van een liefdevol vervangend thuis lijken de zusjes ten prooi te zijn
gevallen aan het strikte regime van EVER-care dat eerder aandoet als een
onorthodox heropvoedingskamp dan een liefdadigheidsinstelling voor kansloze
kinderen.

Diney Costeloe heeft met ‘De verloren kinderen’ een internationale bestseller geschreven.
Geen wonder. Na het lezen van dit levensverhaal kun je dat ook alleen maar
bevestigen. Dit is een mooi verhaal en vooral de manier waarop de auteur het
heeft gebracht lijkt een groot deel van dit succes. Want zoals gezegd, het
gegeven van gezinsvervangende tehuizen is niet nieuw. De wijze waarop dit boek
is opgebouwd en verteld is dat met vlagen wél. Maar er zit ook een kritische kant aan dit
verhaal. De auteur laat zich met vlagen vooral leiden door de nadruk te leggen
op de misselijkmakende praktijken, die zonder discussie vreselijk zijn, maar
het is teveel en het verliest daardoor met vlagen aan overtuiging. Vervolgens
gaat het verhaal van Rita ten koste van het jongste meisje Rose, die richting
het einde van het verhaal volledig onverwacht een verpletterende indruk achterlaat,
maar je was haar haast vergeten. Dat is jammer want het is ook juist haar
verhaal dat zeer zeker het vertellen waard zou zijn geweest. Hier laat de
auteur naar mijn mening een kans liggen die de verpletterende indruk van het
verhaal nóg meer had kunnen benadrukken. Het is nu meer het verhaal van
verloren kind Rita en in mindere mate dat van haar zusje. Ook geeft het verhaal
richting het einde een rommelige indruk. Waar Costeloe nagenoeg het gehele boek
de ruimte heeft genomen alles breed uit te zetten, doet ze dat niet in het
laatste deel van het verhaal. Waar het eerste jaar vele pagina’s in beslag
neemt, doen de laatste jaren dat bij wijze van spreken in een aantal regels. Je
krijgt de indruk dat daar ineens geen ruimte meer was. Het doet afgeraffeld
aan.

Toch is de leesbeleving van ‘De verloren kinderen’ die van een ware pageturner. Je vraagt je
geregeld af hoeveel kinderen kunnen incasseren, hoeveel teleurstelling een mens
kan verwerken én daarbij het vertrouwen in de medemens kan behouden. Het lijkt
onmogelijk……want waar duidelijk behoefte is aan een warm en liefdevol thuis is
daar alleen maar het onvoorstelbaar wreed handelen en een nietsontziend beleid
van een zogenaamde liefdadigheidsinstelling die de prioriteiten niet op een
rijtje heeft. Precies die combinatie zorgt dat het verhaal je niet snel loslaat
en een onuitwisbare indruk achterlaat. En het is precies dat waarom dit een
echte aanrader is, ondanks de kanttekeningen. 3,5 mooie sterren

Patrice – Team De Perfecte Buren