‘Witter Zwart’ – Johan van den Ende

voor dit recensie-exemplaar.
“Ik hou van jou,
ook als jij niet meer van mij houdt.
Ik zal dan nog
meer van je houden,
Omdat je je
liefde bewaart
Voor iemand die
beter is dan ik”
september 1943 wordt het prachtige landgoed, La Perla Bianca, van de Joodse familie
Tandori geconfisqueerd door de SS en wordt het een hoofdkwartier. Oberfürhrer
Helmut von Schlagen is aldaar de commandant die zijn zinnen op deze villa heeft
gezet. Marco Sebastini Corletti komt aan nadat hij orders heeft gekregen van
Helmut. Marco is van aristocratische afkomst, namelijk een Pauselijke graaf en
bekleedt nu ook een functie binnen de SS. Marco is dan ook verwonderd dat ze
deze villa hebben uitgekozen; zijn vader en Nando Tandori waren immers
zakenpartners en hij kent deze familie al bijna heel zijn leven. Komt er ook
nog bij dat hij al jaren stiekem verliefd is op de dochter des huizes, Ester
Tandori.
Tandori is een befaamde violiste en is dan ook zeer geschokt als ze Marco
tegenkomt. Ze walgt van hem en waar zijn ideologie nu voor staat. Marco heeft
een soort van schaamte over zich met deze situatie maar ze heeft geen interesse
voor zijn betoog. Volgens de Neurenberger wetten zijn ze een Mischling gezin en
moeten ze met respect behandeld worden maar daar heeft Helmut weinig oren naar.
Helmut stelt zijn wetten en eisen en de Tandori familie wordt als Joden
behandeld; de enige die nog in de villa mag verblijven is Ester. Helmut is daar
niet alleen om het gebouw te gebruiken, ook hij heeft bepaalde orders gekregen
en heeft een dubbele agenda waar zijn trouwe vriend Marco niet van op de hoogte
is.
krijgt het steeds moeilijker hoe de SS en de Gestapo functioneren. Hij wil de Tandori-familie
te allen tijde helpen maar dat is buiten de SS gerekend die hem naar Rome stuurt
voor een andere opdracht. Deze zal hij met veel precisie moeten uitvoeren en
daar krijgt hij welgeteld vier maanden tijd voor. Hij ontvangt hiervoor carte
blanche en wordt zelfs nog gepromoveerd zodat hij nog meer macht heeft en
dichter bij de kopstukken van Hitler komt te staan. Als hij nu maar werkelijk
kon zeggen wat hij dacht, maar dat is zeer ongunstig en gevaarlijk. Overal
zitten spionnen en er komt nog bij dat hij in nauwe schoentjes komt te staan nu
hij met zijn erfenis rekening moet houden. Marco staat voor een groot dilemma:
bij de SS blijven of de SS verlaten met alle gevolgen van dien …
van den Ende heeft een verhaal geschreven dat veel klasse uitstraalt. Al van in
het begin van het boek was ik ontroerd door zijn prachtige en poëtische schrijfstijl.
Je zit meteen in het verhaal, het houdt je in de grip tot de laatste bladzijde.
Het is zeer boeiend en ingrijpend om te lezen hoe een SS-soldaat gebukt gaat
onder zijn functie. Dat merk je aan de dagboekfragmenten die hij heeft
geschreven toen hij in Dachau tewerkgesteld was. Hier al denkt hij na over de
dingen die boven alle politiek staan, boven de menselijkheid. Het was voor hem
een ware hel en hij kon niet begrijpen hoe onmenselijk het eraan toeging. Hij
blijft met de vraag zitten of hij wel voor de SS zou gekozen hebben als hij had
geweten waar hij onlosmakelijk mee verbonden is geraakt.
boek is gebaseerd op non-fictie waar de schrijver een indrukwekkend verhaal rond
gebouwd heeft. Hij neemt je ook mee terug in de tijd door middel van
dagboekfragmenten die zowel Marco als Ester hebben geschreven. Het is door deze
flashbacks dat je te weten komt hoe hun jeugd, opleiding e.a. eruit zagen. Het
is intrigerend te lezen hoe deze twee mensen tegen over elkaar staan en wat de
uitdagingen zijn. Ook de vele verhaallijnen die mooi samenlopen en waarvan de
plot me heel hard heeft ontroerd.
weet op een voortreffelijke manier de gebeurtenissen te omschrijven hoe
wansmakelijk die ook bij tijden zijn. De diepgaande gesprekken die zich
voordoen waar altijd het psychologische aspect in zit. Met Marco heeft hij een
sterk personage neergezet die ook een radertje is in de machine van Hitler. Er
worden strategische en barbaarse spelletjes gespeeld met valkuilen alom en daar
moet Marco zijn conclusies uit trekken. Wie is vriend en vijand binnen de SS?
Het is zoals koorddansen, voor je het weet ben je zo uit balans in dit wereldje
van mannen met grote ego’s. Tevens heeft de auteur heel veel research gedaan en
komen er veel dingen aan bod die tot in de details beschreven zijn.
Geschiedkundig, geografisch tot en met kunst, literatuur tot kerk versus
nazisme. Johan heeft echt veel weetjes erin gestoken die zo uiteenlopend zijn!
zou zo nog veel meer kunnen zeggen maar lees het boek, laat je onderdompelen en
geniet er volop van. Het is een excellent debuut dat hier zeker zijn vijf
sterren meer dan waard is!!
– Team De Perfecte Buren
Lijkt me een erg mooi boek. Het lijstje boeken wat ik lezen wil wordt alleen maar langer.