‘Kraaien tellen’ – Lucas de Waard

Gepubliceerd 3 oktober 2017

Genre: roman
Uitgever: De Geus
ISBN: 9789044538175 / NUR: 301
Uitvoering: hardcover
Aantal pagina’s: 251
Uitgave: september 2017

Dank aan Uitgeverij De Geus voor het beschikbaar stellen van dit recensie-exemplaar.

Cover
De cover van ‘Kraaien tellen’ toont een weelderige bos rood haar, zonder gezicht eraan vast. De titel staat prominent vetgedrukt midden op de cover, met de naam van de auteur erbij. Linksboven staat een quote van Erik van Muiswinkel: “Dit boek snijdt als een mes door je ziel, terwijl je nog zit te grinniken.” Het rode haar is opvallend en trekt de aandacht en de titel is ‘vreemd’ genoeg dat ook deze uitnodigt om het boek op te pakken. Aantrekkelijke cover. Ik geef de cover een 8.

Samenvatting
‘Kraaien tellen’ vertelt het verhaal van Tobias, een afgestudeerd kunstenaar die bewust besloten heeft om veegwagenbestuurder te worden. Een overzichtelijk bestaan met weinig bemoeienis van buitenaf, want Tobias is liever op zichzelf. Gezien de ervaringen uit zijn jeugd is dit begrijpelijk te noemen. Nu zijn belangrijkste steun en toeverlaat, zijn zus Krista, zelfmoord heeft gepleegd, probeert Tobias krampachtig vast te houden aan zijn nietszeggende bestaan van voorheen, om maar niet bezig te zijn met het ondraaglijke verlies van zijn zus.

Conclusie
Lucas de Waard heeft met ‘Kraaien tellen’ een sombere, maar doeltreffende beschrijving gegeven van de eenzaamheid van rouwverwerking. We ervaren verlies allemaal op onze eigen manier en als het dichtbij komt, dan is er werkelijk geen script meer van toepassing. De schrijver lijkt dit als geen ander te begrijpen en neemt je volledig mee in de destructieve gedachtewereld van Tobias. Hij doet dat zo overtuigend dat de belevenissen en overpeinzingen zich langzaam mengen met de gedachtewereld van de lezer. Tijdens het lezen sloop er een wringende herkenbaarheid naar binnen van het verstikkende gevoel van onmacht, en het gevoel voor details van de schrijver versterkte dit alleen maar:

“En dan ineens weer weten dat er iets weg is. Vier weken.

Dat voelen, als een honger,

als een gat in je middenrif waar de winter woont.”

“De brug staat open. De reling is nat en ik voel de scherpe randjes van afbladderende verf… Halverwege voelde ik altijd de drang om Gerard over de reling te smijten. Gerard was mijn knuffel.”

De hoofdpersoon Tobias probeert grip op zijn leven te houden door zich vast te klampen aan zijn bestaan van voor dat verschrikkelijke telefoontje van zijn vader. Het eenzijdige gesprek waarin hij te horen kreeg dat zijn zus zelfmoord had gepleegd. Hij wil gewoon door de stad rijden met zijn veegwagen, zich met niemand bemoeien, puin ruimen en zo min mogelijk voelen. Iedereen in zijn omgeving probeert juist contact te maken en begrip te tonen voor zijn gevoelswereld. Maar Tobias probeert, al dan niet bewust, te verzwelgen in zijn gevoel, of het volstrekt ontbreken daarvan. Zijn haast dissociatieve relatie met Cayenne, een verkoopmedewerkster van een kledingwinkel, is hier het bewijs van. Het zelfdestructieve karakter van deze relatie, wat vooral draait om bijna grenzeloze vechtseks, geeft Tobias alle ruimte om zijn onwinbare gevecht met de harde realiteit fysiek uiting te geven. Extreme maatregelen om ook nog maar iets te kunnen voelen. De bijtende en uitzichtloze strijd die rouwverwerking in sommige gevallen met zich meebrengt, wordt op schrijnende wijze vertaald door Lucas de Waard. Scherp, meedogenloos en vooral knap. Als lezer voel je mee, leef je mee en wend je je bij vlagen af van de intimiteit. Kijk je weg, omdat je niet graag ziet dat iemand zichzelf ten gronde richt. Een sterke prestatie:

“Ik verlang zo ontzettend naar stilte. Een dag zonder rimpelingen.

Maar de legers van de buitenwereld rukken op en het zal niet lang meer

duren voor ze op de ramen van mijn veilige cabine bonken.”

De schrijver kent verlies en weet als geen ander wat het met een mens kan doen en hij schrijft hierover zonder enige terughoudendheid. Dat maakt ‘Kraaien tellen’ een zwaarmoedig boek om te lezen. Op de cover prijkt een quote van Erik van Muiswinkel, waarin hij aangeeft dat het boek als een mes door je ziel snijdt, terwijl je nog zit te grinniken. Wat betreft het ‘snijden door je ziel’ sluit ik me volledig bij aan bij de heer van Muiswinkel. Het is mij echter een raadsel waar hij om zat te grinniken. ‘Kraaien tellen’ is naar mijn mening somber, reflecterend en hartverscheurend herkenbaar. Bijzonder om te lezen, maar niet een verhaal dat je er zomaar even bij pakt. De voor de hand liggende metaforen van ‘veegwagenbestuurder’ (ruimt vooral rotzooi van anderen op) en de verwijzingen naar de veilige cabine van de veegwagen (waarin de hoofdpersoon zich af kan sluiten voor de wereld, terwijl hij deze van afstand kan beschouwen) geven een aardige basis aan het verhaal, maar de vertelkwaliteiten van de schrijver en zijn oog voor detail zijn vooral de drijvende kracht. Het boek pakt je vast met kleine, rake zinnen:

“Tandenpoetsen, dodenherdenking, een thermometer in je mond, of in je kont;

waarom duurt alles wat rottig is twee minuten?”

“Ze had het geweten, ze had angst gevoeld, verdriet en eenzaamheid; weten dat je doodgaat leek me het allereenzaamste wat er was.”

Loslaten of vasthouden? Een continu gevecht dat, wanneer je er afstand van kunt nemen, laat zien wie de meest gewenste winnaar zou moeten zijn. Maar zo werkt het echte leven niet. Je ziet het niet als je zelf middenin het gevecht zit. En ook al vertellen anderen je de uitkomst, jij bent degene die het gevecht aan moet gaan. Die strijd heeft Lucas de Waard met ‘Kraaien tellen’ erg goed onder woorden gebracht:

“Afbeeldingen hebben mij nooit veel gedaan. Ze hebben geen diepte, ademen niet. Het moment bestaat niet meer, hoelang je er ook naar kijkt. Jij zit niet meer in dat bootje. Je lacht ook niet meer.”

“Ik thuis, op de vloer, urenlang. Het steeds weer heel even vergeten en dan opnieuw in dat gat lazeren, een oneindig tuimelen dat doet verlangen naar een bodem, hoe hard die ook zal zijn. Liever te pletter slaan dan voor altijd vallen.”

Beoordeling
‘Kraaien tellen’ heeft indruk op me gemaakt. Hoewel het een zwaarmoedig karakter heeft, blijf je toch lezen. Met sublieme overpeinzingen en observaties heeft Lucas de Waard een intiem en schrijnend portret over verlies geschreven. Ik geef het boek 4 sterren.

Chester Gerritse – recensent De Perfecte Buren

Wil je kans maken om dit boek te winnen?
Kijk dan vanavond om 19 uur hier op de blog!