‘Dat gebeurt hier niet’ – Sinclair Lewis

Uitgever: Lebowski Publishers
ISBN: 9789048840021
Uitvoering: paperback
Aantal pagina’s: 446
Uitgave: juni 2017
Publishers voor het recensie-exemplaar
Amerikaanse schrijver Sinclair Lewis (1885-1951) kreeg de Nobelprijs voor de
literatuur in 1930. Hij schreef enkele tientallen boeken waarvan er een flink
aantal is verfilmd.
1935 schreef Lewis “It can’t happen here” welk boek recentelijk in het
Nederlands verscheen onder de titel “Dat gebeurt hier niet”. In
Amerika wordt dit boek niet alleen beschouwd als het belangrijkste boek van
Lewis maar ook als een van de belangrijkste boeken ooit gepubliceerd in de
Verenigde Staten. Aldus The New Yorker.
verhaal is welhaast beangstigend, het lijkt wel een profetie die nog steeds
werkelijkheid zou kunnen worden.
bij de presidentsverkiezingen in de VS in 1936 de xenofobe en haatzaaiende
populist Berzelius “Buzz” Windrip een overweldigende meerderheid behaalt, gaat
het heel snel mis. Windrip kondigt vrijwel meteen de staat van beleg af vanwege
“de crisis”. Tegenstanders onder wie Congresleden worden opgepakt en gevangengezet.
Windrip heeft een grote eigen militie onder leiding van Lee Sarason, die Minute
Men (MM) wordt genoemd. De MM’ers zijn ruwe klanten die nergens voor
terugdeinzen. Zij begaan de meest vreselijke en walgelijke misdaden en moorden
en roepen herinneringen op aan de handelwijze van de SS en de NSB in WO II. Er
worden concentratiekampen ingericht waar tegenstanders van het regime dat zich
Corpoïsme noemt, verdwijnen.
Doremus Jessup van de krant Daily
Informer is kritisch en plaatst een gedurfd hoofdredactioneel commentaar
tegen het in zijn ogen nieuwe fascistische regime. Het laat zich raden, Doremus
komt daardoor in grote problemen. Het
vervolg, gelardeerd met vele heftige gebeurtenissen, zal de lezer zelf moeten
ontdekken.
Lewis heeft met dit boek een bijzonder intrigerend verhaal geschreven. Het
beschrijft op indringende wijze hoe een politiek stelsel kan worden opgeblazen
en ontmanteld als de macht bij verkeerde figuren terechtkomt. De schrijfstijl
is mooi en ingetogen. De schrijver is meer gericht op de gebeurtenissen en
dwarsverbanden dan op de verdieping van de personages. Vele daarvan blijven
enigszins oppervlakkig. Ook de sfeerschetsen voldoen niet steeds aan de
hedendaagse hoge eisen. Daardoor raakt de lezer op momenten weleens wat minder
geïnteresseerd. Maar de intense waarschuwing voor staatsrechtelijke en
humanitaire misstanden is ook 82 (!) jaar na dato nog steeds actueel.
New York Times beschreef volgens de cover van het boek zelfs als “een
dystopische fantasie uit de jaren ’30 die vandaag de dag leest als een analogie
voor Trumps Amerika.” Dat lijkt wel wat zwaar aangezet hoewel de wijze waarop
in de VS heden ten dage met tegenstanders van de president wordt omgegaan,
allesbehalve de schoonheidsprijs verdient.
het verhaal van Lewis geeft ontegenzeggelijk een afschrikwekkend beeld van de
gevaren die een democratie bedreigen als er een gevaarlijke gek aan de macht
komt. In de hedendaagse wereld zijn er al teveel voorbeelden van dictaturen
waar een loopje wordt genomen met elementaire vormen van beschaving. In zoverre
is “Dat gebeurt hier niet” een boek met griezelig profetische kenmerken. We
mogen hopen dat die verder geen werkelijkheid zullen worden. Maar beangstigend
is het wel……..
gebeurt hier niet” krijgt drie sterren, die staan voor een goed, lezenswaardig
boek.
Kuijpers – recensent De Perfecte Buren