`Zwarte bladeren’ – Maja Wolny

januari 2017
dank aan De Bezige Bij voor het beschikbaar stellen van het recensieboek.
gordijn op de achtergrond met daarvoor een vrouw met een ouderwets fototoestel.
De kleurstelling is zwart/wit net als de kleur van de ontwikkelde foto’s in de
tijd van de fotografe in het boek. De naam van de schrijfster staat links
bovenaan in een oranje tint met daaronder de titel in witte letters. Een quote
van Griet Op de Beeck staat in dezelfde oranjekleur rechts onderaan. Door het
gebruik van oranje valt de cover meer op. Verder past de cover bij een van de
hoofdpersonen uit het verhaal. De cover krijgt een 7
verhaal speelt zich af in twee verschillende tijdperken. In het eerste tijdperk
wordt Julia gevolgd. Zij is een Pools-Joodse fotografiestudente, die vlak voor
het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog in Brussel verblijft. Ze is naast haar
opleiding lid van een verzetsgroep, en ze maakt foto’s voor een krant. Zo legt
ze onder meer de grootste naoorlogse pogrom vast in het Poolse Kielce. De
aanleiding van deze pogrom was de vermissing van een kleine jongen en de
inwoners van Kielce legden de schuld hiervoor bij de Joodse bevolking.
tweede tijdperk maken we kennis met Weronika, een historica aan de Universiteit
van Kielce. Als haar tienjarige dochter Laura daags na de herdenking van de
pogrom verdwijnt, wordt haast onvermijdelijk de link gelegd met haar werk als
historica en de aanleiding van de pogrom vijfenzestig jaar geleden. Met behulp
van de plaatselijke politiechef Miroslaw Zaremba, een zoon van een van de
politieagenten die dienst had tijdens de pogrom al die jaren terug, gaat ze op
zoek naar haar dochter. Tijdens deze zoektocht wordt ze geconfronteerd met haar
verleden in zowel de liefde als in haar familieverhoudingen.
Wolny (1976) is schrijfster en journaliste. In 2009 is haar eerste roman
uitgekomen. Zwarte bladeren is haar derde roman en de eerste die in het
Nederlands is verschenen. In dit boek neemt ze ons mee naar een bewogen
tijdperk in de Europese geschiedenis, de Tweede Wereldoorlog, en de periode
vlak daarna. Dit doet ze door Julia, een Pools-Joodse vrouw op te voeren die
een dubbelleven leidt. Naast haar studie werkt ze voor een verzetsgroep, maakt
ze foto’s van mensen die gebruikt worden voor valse identiteitsbewijzen en
verschijnen haar foto’s in de krant. Een goede cover voor clandestiene
werkzaamheden in een voor Joden verschrikkelijke periode.
koppelt de schrijfster aan het hedendaagse leven van Weronika. Een historica,
die onderzoek doet naar de houding van plattelanders t.o.v. de Joden in de Tweede
Wereldoorlog. Afwisselend neemt ze de lezer mee in de wereld van deze twee
vrouwen. En passant geeft ze daarmee een beeld van de Poolse geschiedenis in
het voor- en naoorlogse Europa en met name in Polen, België en Frankrijk. De
karakters van de vrouwen zijn wisselend uitgewerkt. Julia, de fotografe, komt
minder tot leven dan Weronika, de wanhopige moeder die geconfronteerd wordt met
haar verleden. Wel wordt de massahysterie die ontstaat na de beide vermissingen
heel beeldend en treffend beschreven. De macht van de media komt goed uit de
verf. Minder is het uiteindelijke verband tussen de levens van Julia en
Weronika. De connectie is erg dunnetjes en het verhaal zou ook verteld hebben
kunnen worden zonder Julia te volgen.
groot deel weg door naast de levens van Julia en Weronika ook Laura, de
verdwenen dochter van laatstgenoemde, aan het woord te laten tijdens de dagen
van haar vermissing. Als lezer weet je al eerder wat er aan de hand is dan
Weronika en de politie. Aangezien het boek een roman betreft en geen thriller
c.q. misdaadroman is dat geen onoverkomelijk bezwaar, maar haalt wel een deel
van de eventuele kracht weg die het gehele boek had kunnen hebben. De
schrijfstijl van Maja Wolny is divers. Korte, krachtige zinnen die afgewisseld
worden met beeldende zinnen. Ze doseert het gebruik ervan goed. Waar lange
beeldende zinnen en korte, krachtige op hun plaats zijn, voelt ze goed aan.
Naast de vrouwelijk hoofdpersonen is er een aanzienlijk deel weggelegd voor de
politiechef Miroslaw Zaremba. Zijn personage werkt ze goed uit en de link
tussen hem en de pogrom van 1946 is wel een meerwaarde aan het verhaal.
met al heeft Maja Wolny een boek geschreven dat zeker interessant is en
grotendeels goed in elkaar steekt. Zoals eerder vermeld had de levensloop van
Julia ook weggelaten kunnen worden en had het verhaal en de geschiedenis aan de
hand van Laura’s vermissing, haar moeders beroep en de link tussen Miroslaw
Zaremba en de pogrom volstaan om hetzelfde resultaat te krijgen. Een roman over
de geschiedenis en hoe de bevolking decennia later nog steeds worstelt met de
gevolgen van de grootste naoorlogse pogrom. Zwarte bladeren krijgt van mij 3.5*.
De plot is interessant, de karakters zijn wisselend beschreven, beeldende
passages, maar ontdaan van spanning.
Woest-Appeldoorn – recensent De Perfecte Buren