‘Mist in augustus’ – Robert Domes

Gepubliceerd 27 juni 2017

Genre: roman

Uitgever: Xander uitgeverij

ISBN: 978 94 0160 6967

Uitvoering: paperback

Aantal pagina’s: 342

Uitgave: april 2017

Met dank aan uitgeverij Xander
voor dit recensie-exemplaar.

Over de auteur

ROBERT DOMES (1961) studeerde
politicologie en communicatiewetenschappen. Sinds 2002 werkt hij als
succesvolle onderzoeksjournalist en auteur. Mist in augustus is het
resultaat van vijf jaar intensief onderzoek. Domes verdiepte zich in Ernst
Lossa’s leven door talloze archieven en overlevenden te raadplegen.

Samenvatting van
het verhaal

Het verhaal van Ernst Lossa begint als hij vier jaar oud
is. Zijn familie bestaat uit zigeuners en trekt rond met de woonwagen waar ze
van dorp tot dorp gaan om allerlei spullen te verkopen. Op deze manier
verdienen ze de kost.

Begin april 1933 komen ze bij Buchau aan bij zijn oma.
Zijn moeder is heel erg ziek en is bovendien hoogzwanger. Lang kunnen ze niet
blijven want ze moeten terug naar Augsburg waar ze een woning hebben. Als de
baby geboren wordt moeten ze die aangeven om zo in orde te zijn met hun
papieren.

Zijn moeder lijdt aan een vergevorderde vorm van
tuberculose en zo komt het dat de kinderbescherming Ernst en zijn zusjes en
baby broertje ophaalt. Ernst wordt gescheiden van zijn zusjes en broertje en
komt zo in een kindertehuis terecht waar de nonnen de plak zwaaien. Zijn vader
komt hem een keer ophalen maar laat Ernst weer achter. Hij moet rondtrekken en
geld verdienen en belooft Ernst dat hij hem komt ophalen. Ernst begrijpt het
allemaal niet goed en is intens verdrietig. En Ernst heeft nog een probleem:
hij steelt graag en dat kunnen ze niet tolereren!

In februari 1940 wordt hij naar een opvoedingsgesticht
overgeplaatst omdat hij onopvoedbaar is. Daar is het al niet veel beter dan bij
de nonnen, integendeel, hier wordt hij als een gestoord kind bestempeld en als een
impulsieve psychopaat die niet wezenlijk verbeterd kan worden. Ook weeral
omwille van het feit dat hij lange vingers heeft en ook hier is dit tegen de
regels.

In april 1942 wordt hij naar een psychiatrische
inrichting gebracht in een Beiers dorpje. Hij is dan twaalf jaar oud is. Hij is
een van de “vergeten kinderen” die in de vergetelheid zal geraken. Daar wordt
hij aan het werk gezet in het lijkenhuis. Dit wordt geleid door Max waar hij
een goede band mee heeft. Ernst weet, ziet en hoort dingen die niet door de
beugel kunnen. Hij, als vijftienjarige jongen, vertrouwt Max toe dat zijn tijd gekomen
is!

Conclusie

Dit is het waargebeurde verhaal van Ernst Lossa. Deze
jongen had de pech dat hij van Jenische afkomst was. Ook hij is slachtoffer van
het naziregime. Het is een naam die ook moet onthouden worden, het is
mensonterend wat hem overkomen is. Hij werd van het ene tehuis naar het andere
verplaatst om als laatst in een psychiatrische inrichting terecht te komen. Het
was een plaats waar alleen zwaar en zeer zwaar gehandicapten leefden terwijl
hij een kerngezonde en sterke jongen was. Voor de overheid kwam hij niet van
pas en was hij nutteloos. Ze konden hem niet gebruiken omdat hij een
buitenbeentje was.

Het verhaal gaat over een periode van 1929 tot 1945. Het
vertelt het verhaal van zijn familie en hoe hij moederziel alleen verder gaat
door het leven. Hoe hij zich staande moet houden en hoe hij opkomt voor
zichzelf. En dat is juist hetgeen dat ze niet kunnen tolereren en hij wordt
bestempeld als “onhandelbaar”. Hierdoor moet hij zich zien te redden in een
wereld waar geen kind zou moeten zijn. Hij deed niemand kwaad behalve dat hij
zou stelen. Hij wou enkel liefde om zich heen hebben. Het is ook opmerkelijk om
te lezen dat hij wel degelijk een vechtertje is die van het leven houdt ondanks de levensomstandigheden waarin hij
verkeert.

De auteur Robert Domes heeft meer dan vier jaar research
gedaan om een zo goed mogelijk beeld te schetsen van Ernst Lossa. Het is heel
pakkend om te lezen en hij heeft dan ook een diepgaand onderzoek verricht. Hij
heeft alle documenten te pakken gekregen over Ernst. De auteur heeft voor een
biografie in romanvorm gekozen om Ernst een gezicht en een stem te geven. Zo
kan ook de lezer zich een persoonlijk beeld vormen van het leven van Ernst. Ook
de processen komen ter sprake. Achteraan in het boek staan ook een tijdlijn en
een woordenlijst waar je op terug kunt vallen.

Ernst was in nazi-termen “niet levenswaardig” en daarom
hebben ze hem ook de “genadedood” gegeven op vijftienjarige leeftijd. Het is een
zeer pakkend relaas van een onschuldige jongen die in de handen van het nazisysteem
valt en die wordt behandeld als een stuk vuil. Ik heb het boek uitgelezen met
zoveel emoties dat ik bij tijde het boek terzijde moest leggen. Dit soort
verhalen zijn hartverscheurend en tevens heel interessant om te lezen.
Auschwitz kennen we allemaal ondertussen maar dit is een andere tak waar de nazi’s
zich ook mee bezig hielden die nog
niet zo veel verteld is.

Ernst paste zich niet aan, wilde zichzelf niet
veranderen. Hij wilde enkel en alleen geaccepteerd worden en liefgehad worden
zoals hij was. Spijtig genoeg is dat hem fataal geworden.

Dit is het schokkende verhaal van het euthanasieprogramma
van de nazi’s. Laten we ook deze mensen niet vergeten en in het bijzonder Ernst
Lossa die nu ook een gezicht en stem heeft gekregen! 4 sterren

Nancy – Team De Perfecte Buren