Duorecensie ‘Birk’ – Jaap Robben
Genre; Roman
Uitgever; De Geus
ISBN; 9789044532777
Uitvoering; hardcover
Uitgave; maart 2015
Deze duorecensie is mogelijk gemaakt dankzij de recensie exemplaren die beschikbaar zijn gesteld door Uitgeverij De Geus, waarvoor dank!
Lezers; Nancy en Patrice, beide team DPB.
Mikael woont met zijn ouders op een afgelegen eiland tussen Schotland en Noorwegen. Op een dag verdwijnt zijn vader in zee en Mikael verzwijgt wat er is gebeurd. Schuld, troost en verwijten stapelen zich op, tot zijn moeder het onmogelijke van hem verlangt.
Over de auteur
Jaap Robben (1984) won met zijn romandebuut Birk de Nederlandse Boekhandelsprijs 2015. Hij was al bekend als dichter en maakte samen met illustrator Benjamin Leroy de jeugdboeken De Zuurtjes, Zullen we een bos beginnen? (shortlist Gouden Uil) en Als iemand ooit mijn botjes vindt. Robbens werk is vertaald in het Duits, Zuid-Afrikaans, Chinees en Koreaans. Birk wordt vertaald in het Duits en het Engels.
Patrice; Als jochie is Mikael samen met zijn vader op het strand. Hij
woont samen met hem en zijn moeder op een piepklein eiland dat slechts drie
huizen telt. Op een verwarrend moment verdwijnt de vader van Mikael in het
water. Mikael is verbaasd en realiseert niet meteen wat er aan de hand is, dus
gaat hij maar naar huis, naar moeder. Wanneer hij thuiskomt, is er in eerste
instantie dan ook niets aan de hand, ontstaat er irritatie omdat vader weer
eens te laat is voor het eten. Maar dan vertelt Mikael tussen neus en lippen
door wat er eerder aan het strand heeft plaatsgevonden. Hij komt maar moeilijk
uit zijn woorden waardoor moeder hem niet meteen serieus neemt.
Op een dag komt Mikael alleen terug naar huis van het strand en zegt hij opeens tegen zijn moeder dat papa ineens onder water zwom. Gealarmeerd rent ze naar buiten om haar man te gaan zoeken.
reactie van moeder merkt hij dat er schijnbaar iets ergs aan de hand moet zijn en
is ze behalve overstuur ook boos, op hem. Mikael snapt er niets van maar denkt
vervolgens dat hij een fout heeft gemaakt.
Na 48 uren komt de politie. Birk is nog altijd niet gevonden en hopen op een wonder maar het wordt al gauw duidelijk dat hij niet meer zal gevonden worden door de stromingen.
Na 11 dagen biecht Mikael een detail op en zijn moeder wordt razend, het is zijn schuld dat papa dood is.
aan hun leven veranderd. Samen met de buurman zorgt hij voor de vis en voor
zijn moeder. Het leven is eenvoudig, bijna simplistisch, alsof er geen wereld
bestaat buiten het eiland. Dat er wel degelijk nog wat te ontdekken valt leert
hij van buurman Karl, waar hij zo nu dan ook nog wat karweitjes voor doet.
nieuwsgierig, ontpopt zich tot een man en gaat steeds meer op zijn vader lijken, iets dat niet ongemerkt voorbij gaat. Op
het eiland zelf is niet veel te doen, het is er eenzaam en verlaten. Mikael
heeft in het derde huis, dat leegstaat, wat gevonden om zijn tijd mee door te
brengen, hij moet toch iets te doen hebben? Er blijkt zelfs nog een verhaal te schuilen in het huis dat behoorde aan Pernille. Moeder is hier niet blij mee, ze
lijkt wel jaloers. Waarom doet ze nu ineens zo raar?
Het tweede deel is een heel kort deel; Mikael mag absoluut niet van het eiland afgaan, er moet altijd iemand op het eiland blijven om te wachten. Mikael wordt 12 jaar.
Het derde deel omschrijft eigenlijk hoe Mikael zijn dagen doorbrengt op het eiland. Mikael is nu 15 jaar en spendeert zijn dagen met ronddolen en gaat ook naar het verlaten huis van zijn overleden buurvrouw om daar een meeuwenmoeder en haar jong te verzorgen.
Patrice; Als lezer word je meegenomen in het eenzame, het kleine en
allesomvattende leven van Mikael. Een niet te benijden jongen die opgroeit op
het kleine eiland, verwijderd van het echte leven, van school en vriendjes. Hij
heeft niemand anders dan zijn ouders en de buren. De boodschappenboot zo nu en
dan is eigenlijk zijn enige contact met de wereld buiten het eiland. Jaap
Robben weet deze leefomstandigheden op een zeer beeldende manier bij je over te
brengen. Het kleine wordt ineens heel groot en van levensbelang, net als voor
Mikael zelf.
Mikael zal nooit de echte wereld leren kennen, hij zit daar op dat eilandje in zijn moeders greep.
noemen is. Zij is de bron voor zijn schuldgevoelens, zijn eenzaamheid, de
twijfel. Vooral wanneer de jongen ouder wordt levert dat zo nu en dan kippenvel
op. Heel subtiel, door zaken vooral niet te benoemen, ga je als lezer je
verwonderen, ergeren en krijg je zelfs medelijden met Mikael. De hele situatie
gaat onder je huid zitten, het pakt je vast.
‘Birk’ in no time uit. Een groots klein verhaal. Zeer beeldend geschreven,
voelbare eenzaamheid en frustratie. De wind, de regen, de meeuwen, alles op het
eiland is een teken van het desolate, het einde van de wereld. De psychologie hierachter is machtig en verrassend.
niet voor niets de Boekhandelsprijs 2015 gewonnen. Dit debuut is opmerkelijk en
bijzonder te noemen, een aanrader voor iedere lezer die van een prachtig
verhaal houdt dat bol staat van pure menselijkheid. Vijf sterren.
