Vriendschap in gevangenschap – Christo Brand, Barbara Jones

witte Afrikaner boerenjongen. In 1979, ten tijde van de apartheid, werd hij
bewaker op Robbeneiland. Bij toeval werd hij de cipier van Mandela, die toen
zestig was en al sinds 1964 in eenzame opsluiting leefde. Ze mochten niet met
elkaar praten, maar algauw kon Brand zijn gevangene niet meer zien als een
terrorist. Jarenlang trokken ze gedwongen samen op, elk in hun eigen rol. Er
ontwikkelde zich een bijzondere, hechte vriendschap.
– en Brand ging met hem mee.
hij over het harde leven op Robbeneiland, en over de mens Mandela. Over de ruim
negen jaar die hij daar doorbracht in afzondering, over de betekenis van
familie, over volharding en menselijke waardigheid. Het boek bevat ook diverse
onbekende anekdotes. Een prachtig, menselijk verhaal.
Christo Brand boekhandelaar en gids op Robbeneiland. Hij is altijd een
persoonlijke vriend van Nelson Mandela en zijn familie gebleven.
tijd op Robbeneiland, zijn vrijlating en de tijd daarna. Maar de meeste mensen
kennen de reden van zijn gevangenschap niet, wie de persoon Mandela was en
waarom hij deed wat hij deed. Dit verhaal begint wanneer Mandela al 15 jaar
opgesloten zit. Christo Brand komt dan te werken op Robbeneiland als beginnend
gevangenbewaarder en maakt kennis met Mandela. In tegenstelling tot de
geruchten en waarschuwingen over het geweld vanuit deze persoon leert Christo
Brand hem op een hele andere manier kennen. Een rustige, integere maar vastbesloten
persoon. Hij maakt indruk op Brand maar andersom geldt dat net zo. In de loop
van de tijd ontstaat er zelfs een soort van onuitgesproken vriendschap. Een
verboden vriendschap die gebaseerd is op wederzijds vertrouwen en respect.
lezende wordt het duidelijk dat door de risico’s die Brand nam het leven van
Mandela met vlagen stukken leefbaarder werd. Kleine dingen die grootse,
emotionele, effecten hadden. Erg mooi om te lezen. Wat je wel al heel snel
duidelijk wordt is de hardheid, het onnodige geweld en haat ten opzichte van de
kleurlingen in Zuid Afrika. Vooral vanuit de gevangenbewaarders is dat ronduit
schandalig en niet gerechtvaardigd. Maar schijnbaar was het een algemeen
aanvaard iets. Heel verdrietig en onbegrijpelijk. Brand heeft voor in die tijd
behoorlijk wat risico’s gelopen door niet mee te doen met deze praktijken, zich
te drukken op momenten dat het te dichtbij kwam. Soms was het onmogelijk hier
volledig onderuit te komen maar dit heeft de vriendschap niet geschaad.
vrijpleiten van bepaalde gebeurtenissen die zich hebben voorgedaan destijds. Brand
brengt het open en direct. Dat dit uiteindelijk tot een jarenlange vriendschap
heeft geleid verbaasd me eigenlijk niet. Brand heeft op meerdere momenten het
leven van Mandela draaglijker gemaakt, misschien op momenten zelfs wel gered.
Het geheel komt heel waarheidsgetrouw over en leest bijzonder prettig. Ondanks
dat het natuurlijk geen vrolijk verhaal is maar een schrijnend verslag van harde
jaren. Voor beide partijen. Brand had duidelijk moeite met sommige praktijken
en dan was het Mandela die hem daarin steunde. Vele jaren waren deze twee
bijzondere mannen min of meer aan elkaar overgeleverd. Ook na de vrijlating van
Mandela, zijn presidentschap, de zware jaren buiten het gevang en alle
gebeurtenissen rondom zijn privé en politieke leven verliezen ze elkaar niet
uit het oog. Tot op het laatst, tot aan het overlijden van Mandela, zijn de
twee mannen bevriend. Ze hebben samen veel meegemaakt, een wereld gedeeld die voor anderen meer dan onwaarschijnlijk is.
allerhartelijkste persoon Nelson Mandela. Een legende. Een icoon.
Patrice